Ορισμένες ορμόνες παρουσιάζουν διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου οπότε η τυχαία μέτρηση με μία αιμοληψία δεν είναι αντιπροσωπευτική. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η αυξητική ορμόνη, η κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) και οι γοναδοτροπίνες (LH, FSH).
Επομένως για τη διάγνωση νοσημάτων που σχετίζονται με αυτές τις ορμόνες καταφεύγουμε στις λεγόμενες δοκιμασίες πρόκλησης. Δίνουμε ένα φάρμακο ή μια ορμόνη που διεγείρει την έκκριση της ορμόνης ή των ορμονών που θέλουμε να μετρήσουμε και στη συνέχεια παίρνουμε αίμα ανά τακτά χρονικά διαστήματα σύμφωνα με το πρωτόκολλο της συγκεκριμένης εξέτασης.
Τα δείγματα αίματος παίρνονται μέσω ενός φλεβοκαθετήρα ή μιας πεταλουδίτσας αιμοληψίας ώστε να αποφεύγονται τα παραπάνω τσιμπήματα.
Οι πιο συχνές εξετάσεις που κάνουμε στην παιδοενδοκρινολογία είναι:
- δοκιμασίες πρόκλησης για την αυξητική ορμόνη όπως γλυκαγόνης, κλονιδίνης κ.α.
- δοκιμασία Synacthen για τον έλεγχο επαρκούς απάντησης του οργανισμού με κορτιζόλη στο στρες
- δοκιμασία LHRH για τη διερεύνηση διαταραχών της ήβης: πρόωρης ή καθυστερημένης
- καμπύλη σακχάρου
Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να έχουν κάποιες παρενέργειες και διενεργούνται σε ειδικές μονάδες ή εργαστήρια που έχουν εμπειρία.
Η δοκιμασία της γλυκαγόνη μπορεί να προκαλέσει κατά τη διάρκεια της εξέτασης πτώση του σακχάρου ενώ η κλονιδίνη μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης. Αυτά αντιμετωπίζονται άμεσα από το γιατρό και το νοσηλευτικό προσωπικό της μονάδας που διενεργείται η εξέταση. Αυτές οι εξετάσεις κρατούν 2-3 ώρες και στο τέλος της εξέτασης τα παιδιά μπορεί να αισθανθούν ζάλη ή κόπωση. Τα παιδιά καθ’όλη τη διάρκεια της εξέτασης παρακολουθούνται στενά και στη συνέχεια τρώνε ένα γεύμα μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης. Κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας της κλονιδίνης κάποια παιδιά μπορεί να κοιμηθούν που είναι απολύτως φυσιολογικό.
Οι δοκιμασίες Synacthen και LHRH είναι πολύ καλά ανεκτές από τα παιδιά. Πολύ σπάνια έχουν αναφερθεί αλλεργικές αντιδράσεις.
Η καμπύλη σακχάρου χρησιμοποιείται όταν υπάρχει υποψία για σακχαρώδη διαβήτη, συνήθως στα πλαίσια ελέγχου υπερβάλλοντος σωματικού βάρους.
Επειδή οι εξετάσεις μπορεί να προκαλέσουν άγχος ή το παιδί να βαρεθεί, καλό είναι να έχετε μαζί σας κάποιο από τα αγαπημένα του παιχνίδια, ένα βιβλίο ή και μία οθόνη ενασχόλησης.
Η κάθε δοκιμασία απαιτεί τη δική της προετοιμασία και δίνονται οδηγίες κατά περίπτωση.